Hoe sterk iemand aan zelfmoord denkt, wisselt met de omstandigheden en hoe goed iemand op dat moment met zijn moeilijkheden om kan gaan. Sommige omstandigheden kunnen iemand kwetsbaarder maken om suïcidale gedachten te krijgen. Er is veel bekend over de risicofactoren voor zelfmoord, maar het blijft onmogelijk te voorspellen wie er uiteindelijk een (geslaagde) poging zal doen. Mensen met de volgende risicofactoren maken een grotere kans om suïcidaal te zijn:
- Genetische en biologische factoren
- Het hebben van een psychische aandoening: depressie, eetstoornis, verslaving.
- Het hebben van een somatische aandoening:een medische aandoening die chronische pijn veroorzaakt.
- Persoonlijkheidskenmerken: negatief zelfbeeld, sterke hopeloosheid, impulsiviteit, perfectionisme.
- Het meemaken van negatieve levenservaringen zoals verlies, werkloosheid, pesten, discriminatie, scheiding, schulden, arbeidsongeschiktheid, geweld of misbruik
- Sociale factoren: zoals weinig sociale steun.
Kwetsbare momenten
Gemengde gevoelens kunnen omslaan in plannen en pogingen er een eind aan te maken. Soms groeit dat geleidelijk. Maar het kan ook heel plotseling gaan. Dan is er opeens kortsluiting. Belangrijk om te weten: zo’n bui duurt meestal niet langer dan een paar uur. Als het lukt om zo lang rustig te blijven, kunnen ondoordachte daden worden voorkomen. Kwetsbare momenten kunnen ontstaan als:
- je heel emotioneel bent: bijvoorbeeld door een afwijzing, een verlating, een ruzie, een krenking, een vernedering;
- je in paniek bent: Je kunt bang zijn om gek te worden, de controle over jezelf te verliezen of dood te gaan. Om dat gevoel te stoppen kan je opeens in de richting van zelfmoord gaan;
- je dronken bent: Dan zie je de dingen veel heftiger en zwaarder dan ze zijn. Bovendien ben je roekelozer, impulsiever, bozer en verdrietiger dan wanneer je nuchter bent;
- je alleen en geïsoleerd bent: Je draait vast in je gedachten, je hebt geen klankbord. Je moet het doen zonder de bevestiging, steun en troost die ieder mens nodig heeft;
- depressief bent: Je kunt dan nergens van genieten. Je bent moe, somber, pessimistisch en je maakt je zorgen over de kleinste dingen. Dat kan zover gaan dat je worstelt met buitensporige schuldgevoelens. In zo’n toestand is het leven enorm zwaar. Bovendien lijkt jouw leven niets waard. Je kunt denken dat mensen beter af zijn zonder jou.
Alcohol en zelfdoding
Gemiddeld één op de drie zelfmoordpogingen vindt plaats onder invloed van alcohol. Als je drinkt, drink je misschien om je nare gevoelens weg te krijgen. Als je bedwelmd bent door alcohol, kun je je inderdaad tijdelijk aangenaam verdoofd voelen. Maar daarna zorgt alcohol juist voor meer negatieve emoties dan je al had. Dan wil je nog meer drinken om dat rotgevoel te onderdrukken.
Verder zie je door de drank moeilijker oplossingen voor je problemen. Als je al veel aan zelfmoord denkt, wordt dit door de drank nog sterker. Het lijkt dan of zelfmoord de enige oplossing is die je hebt. Bovendien word je door alcohol sneller agressief en heb je minder remmingen en minder angst. Hierdoor zet je sneller de stap om echt zelfmoord te plegen. Alcohol zorgt er ook voor dat je geneigd bent om naar extreme manieren te grijpen. Hierdoor is de kans groter dat een zelfmoordpoging ook echt lukt. Verder is er ook nog het risico verslaafd te raken aan alcohol. Dit brengt weer nieuwe problemen en risico’s met zich mee.
Drugs en zelfdoding
Als je drugs gebruikt, dan hoop je daarmee misschien je nare gevoelens te onderdrukken. Dit kan even een goede een oplossing lijken, je voelt je waarschijnlijk supergoed als je net drugs op hebt. Maar uiteindelijk beïnvloeden drugs je stemming en gedachten vooral negatief. Als je onder invloed bent van een drug, kan het zijn dat je impulsiever reageert dan je normaal zou doen. Als je er al aan denkt om een einde aan je leven te maken, zul je dit onder invloed van drugs ook eerder doen. Van sommige drugs denken deskundigen dat ze depressieve en angstige gevoelens versterken of uitlokken.
