Er bestaan vele vooroordelen en misvattingen over zelfmoord. Dit zorgt ervoor dat het taboe op het praten over dit onderwerp groot is en blijft. Belangrijk om deze fabels met elkaar uit de wereld te helpen. Hieronder vind je een aantal belangrijke fabels over zelfmoord. Bespreek deze ook zeker eens met jouw omgeving.
Zelfmoord is erfelijk.
Er bestaat niet zoiets als een ‘zelfmoord-gen’. Wel is het zo dat bepaalde risicofactoren de kans op suïcidaal gedrag kunnen vergroten. Deze kunnen op hun beurt weer wél deels erfelijk bepaald zijn.
Alleen depressieve mensen plegen zelfmoord.
Een zelfmoord of zelfmoordpoging is een uiting van het willen stoppen van lijden. Iemand met zelfmoordgedachten zoekt een manier om te ontsnappen aan dit ondraaglijke lijden. Ieder mens kan suïcidaal zijn, daarvoor is het niet per se nodig om ook depressief te zijn. Een depressie, schizofrenie of autisme kunnen het risico op suïcidaal gedrag wel vergroten.
Mensen die erover praten, doen het niet.
Het merendeel (55-90%) van de mensen die gestorven zijn door zelfdoding, hebben vooraf signalen gegeven. Praten over zelfmoordgedachten is een belangrijk signaal voor iemands mentaal welzijn. Hierop ingaan en de zelfdodingsgedachten bespreken is dan ook van levensbelang.
Zelfmoordgedrag betekent dat iemand dood wil.
Realiteit: De doodswens is vaak ambivalent. Een suïcidaal persoon wil echter meestal niet dood, vaak ziet hij of zij gewoon geen mogelijkheid meer om op de huidige manier verder te leven. Het verlangen naar een ander leven is dikwijls sterker dan het verlangen om dood te zijn.
Een zelfmoordpoging is aandachttrekkerij.
Bij zo’n 50% van de suïcidepogingen geeft de persoon aan dat hij/zij een doodswens had. Dit betekent echter niet dat de suïcidepoging bij de andere 50% niet ernstig is. Er is vaak een tweestrijd tussen wel willen leven, maar niet meer kunnen leven. Het is belangrijk dat iedere poging tot suïcide serieus genomen wordt, want juist een poging is de meest drempelverlagende factor om nog eens een poging te doen. Een zelfmoordpoging is nooi ‘gewoon voor de aandacht’, maar altijd een kreet vanuit pijn. Niet ingaan op zo’n situatie is een gemiste kans om een verergering van het suïcidale gedrag te voorkomen.
Verbetering na een zelfmoordpoging betekent dat het risico voorbij is.
De meeste geslaagde zelfmoordpogingen vinden plaats in de eerste maanden na een eerdere poging. Vaak lijkt het kort na een poging iets beter te gaan met iemand. De drempel naar een nieuwe poging is hiermee echter zo verlaagt, dat we hier met elkaar heel alert op moeten blijven. Het is daarom ook heel belangrijk dat iemand na een zelfmoordpoging goed opgevangen wordt.
Praten over zelfmoord kan iemand op ideeën brengen
Een veel gehoorde fabel is dat als je iemand vraagt of hij weleens denkt aan zelfmoord, je hem of haar hierdoor op ideeën kan brengen. Dit is niet correct. Het is juist heel belangrijk om dit soort vragen te stellen als je vermoedt dat iemand hieraan denkt. Zelf zal de persoon vanuit schaamte en schuld het heel moeilijk vinden om erover te beginnen. Juist door de vraag direct te stellen, maak je de weg vrij voor een goed gesprek. Zo’n vraag kan levens redden.
Gedachten aan zelfmoord zijn ongewoon
Dit is echt een fabel. Er zijn ontzettend veel mensen die weleens denken aan zelfmoord. Dat is helemaal niet ongewoon. 8,3% van de volwassenen heeft ooit aan zelfmoord gedacht. 2,2% van de volwassenen heeft ooit een zelfmoordpoging gedaan. Het aantal zelfmoordpogingen per jaar is niet exact bekend, maar wordt geschat op 94.000. Het is dus eerder ongewoon dat er zo weinig over gepraat wordt.
Mensen met zelfmoordgedachtes functioneren niet
Dat is niet correct. Er zullen ongetwijfeld mensen zijn die door bijvoorbeeld een ernstige depressie niet meer goed functioneren, maar er is ook een enorme groep mensen die denkt aan zelfmoord en een baan heeft, studeert en waar je niets of nauwelijks iets aan merkt. Het zou zo je buurman of buurvrouw kunnen zijn.
Zelfmoord gebeurt impulsief.
Iemand die suïcidaal is heeft een heel proces doorgemaakt van gedachte naar daad. Dit duurt gemiddeld 2,5 jaar. Hierbij spelen zowel biologische, psychologische en sociale aspecten een rol. Vaak is er een druppel die de emmer kan doen overlopen. Door erover te praten kan het suïcidale proces mogelijk tijdig worden gestopt.
